Wat is Finning?
“Finning” is een brute praktijk die gebruikt wordt bij het vissen op volle zee. Soms wordt er selectief op de haaien gejaagd, maar steeds vaker wordt “Finning” beoefend met de “ongewenste bijvangst” van tonijn en zwaardvis. Onmiddellijk na het vangen van de haaien worden alle vinnen afgesneden en worden de resterende karkassen terug in zee gegooid. Tijdens deze verminking zijn de dieren meestal volledig bij bewustzijn en achteraf kunnen ze niet meer zwemmen en zinken ze naar de zeebodem waar ze doodbloeden of stikken.
Vinnen is een niet-selectieve vismethode die geen rekening houdt met de soort, de grootte of de leeftijd van de haai. De belangrijkste attractie is de hebzucht naar winst. Door deze “ruimtebesparende” methode aan boord kunnen aanzienlijk meer vinnen worden opgeslagen dan wanneer het hele haaienlichaam wordt vervoerd. Deze bijvangst wordt ook gezien als een onnodige ballast – net als al die andere soorten die samen met de haaien worden gevangen aan de ontelbare aashaken, “longlines” gevangen, die kilometers lang ronddrijven in onze oceanen.
Elk jaar sterven ongeveer 73 miljoen haaien uitsluitend voor hun vinnen, die worden beschouwd als een zeer gewenst ingrediënt in haaienvinnensoep, vooral in Azië (China, Hongkong, Taiwan, Thailand) [1].
Elk jaar sterven er echter tot 273 miljoen haaien in onze oceanen. De exacte aantallen blijven speculatie, aangezien er een gebrek is aan betrouwbare gegevens en het aantal niet-gemelde gevallen van illegale visserij wereldwijd extreem hoog is. [2] Als gevolg van deze massale overexploitatie is het mariene ecosysteem in gevaar, omdat de haaien een staat van evenwicht creëren door hun rol als roofdier.
[1] Wildaid, New WildAid Campaign Urges Thailand to Say No to Shark Fin at Weddings auf https://wildaid.org/pong-nawat-says-no-to-shark-fin-at-weddings/ (6.8.2019)
[2] IUCN Shark Specialist Group, Frequently Asked Questions: Sharks, Rays, and chimaeras; https://www.iucnssg.org/faqs.html
Waarom worden vinnen verhandeld?
Haaien zwerven al meer dan 400 miljoen jaar over de zeeën van onze wereld. In deze periode hebben meer dan 500 bekende haaiensoorten zich geperfectioneerd om de beste roofdieren in de zee te worden. Hun taak is om andere vissen en het zeeleven te reguleren, waardoor ze immuun zijn voor verschillende ziekten.
Het verkeerde geloof dat deze geëvolueerde krachten door de consumptie van haaienvlees op de mens kunnen worden overgedragen, stimuleert de vraag naar haaienproducten nog meer: De haaienvinnen worden daarom beschouwd als een belangrijk ingrediënt in haaienvinnensoep. Het wordt beschouwd als een delicatesse op Aziatische bruiloften, bedrijfsfeesten en verjaardagen en kan tot enkele honderden euro’s per kom kosten. De vin is kraakbeenweefsel en dus volledig smaakloos en wordt “verbeterd” met kippenbouillon.
Haaienvinnen worden ook gebruikt in de traditionele Aziatische geneeskunde: Haaienkraakbeen wordt gezien als een wondermiddel voor potentiestoornissen en kanker, daarom zijn haaienvinnen nog steeds in de traditionele Aziatische apotheken gevraagd.
Daarentegen hebben wetenschappelijke feiten uit tal van studies aangetoond dat het haaienvlees zwaar besmet is met methylkwik. Methylkwik kan, zelfs in kleine doses, gevaarlijk zijn voor de mens en daarom wordt consumptie sterk ontmoedigd, niet alleen om ecologische maar ook om gezondheidsredenen. [1]
[1] See e.g. Federal Environment Agency: Shark steaks – dangerous delicacies (in German) https://www.umweltbundesamt.at/aktuell/presse/lastnews/news2013/news_130211/ (6.8.2019) / Wildaid, 2018: Sharks in Crisis. https://wildaid.org/programs/sharks/ (6.8.2019)
Wie zijn de belangrijkste afnemers van haaienvinnen?
Het overgrote deel van de haaienvinnen is bestemd voor een relatief klein aantal regio’s in Oost- en Zuidoost-Azië, zoals China, Hongkong, Taiwan, Singapore, Maleisië en Vietnam. [1]
Meer dan 50% van de wereldhandel in haaienvinnen verloopt via Hongkong, maar sinds 2011/2012 is de invoer van haaienvinnen sterk gedaald. De redenen hiervoor zijn waarschijnlijk een daling van de vraag en de decimering van de haaienpopulaties. Gemiddeld voert Hongkong 64,7% van de ingevoerde haaienvinnen opnieuw uit, in het verleden vooral naar China, sinds 2008 vooral naar Vietnam. Dit is te wijten aan de goedkopere verpakking en verwerking van haaienvinnen in Vietnam, alsook aan fiscale redenen. Er zijn echter ook aanwijzingen dat haaienvinnen illegaal uit Vietnam naar China zouden kunnen worden ingevoerd, wat de handel in op de CITES-lijst opgenomen soorten zou vereenvoudigen (walvishaai, reuzenhaai, grote witte haai, witte punthaai, boeghamerhaai, gladde hamerhaai, grote hamerhaai, haringhaai, zijdehaai, Pacific fox-haai, grootoogvoshaai, gewone voshaai). 2] Uit de gegevens blijkt dat de soorten die op de CITES-lijst staan vaak zonder documentatie worden geïmporteerd. [3]
Uit nieuwe gegevens blijkt dat de markt voor haaienvinnen in Thailand, Maleisië en Japan zich zeer sterk heeft ontwikkeld in de handel in kleinere haaienvinnen met een lagere waarde. Hongkong en China handelen voornamelijk in grote vinnen met een hoge waarde.
[1] Dent, F. & Clarke, S., 2015. State of the global market for shark products. FAO technical paper.
[2] HoShea, K. & Wai LunTo, A., 2017. From boat to bowl: Patterns and dynamics of shark fin trade in Hong Kong ― implications for monitoring and management. Marine Policy, 07, pp. 330-339.
[3] Cardeñosa, D. et al., 2018. CITES-listed sharks remain among the top species in thecontemporary fin trade. Conservation Letters, 07.
[4] Dent, F. & Clarke, S., 2015. State of the global market for shark products. FAO technical paper.
Haaienvinnen – het goud van de zeeën
De haaienvinnensoep is niet populair vanwege de uitzonderlijke smaak, omdat het kraakbeenweefsel zelf volledig smaakloos is. Daarom wordt de gedroogde vin gekookt in een kippenbouillon, die de soep zijn smaak geeft.
Haaienvinnensoep is een symbool van welvaart en een teken van respect en lof. Afhankelijk van het soort haai hebben de vinnen een verschillende prijs per kilogram.
De vinnen van de diepzeehaai hebben bijvoorbeeld een waarde van ongeveer 600€/kg.
De vinnen zijn dus eigenlijk meer waard dan zilver.
-Kg- Prijs zilver = 435,64€ (11.07.19) –
De grootste klant op de Aziatische markt is Hongkong. Daar vindt u haaienvinnensoep op de menu’s van de luxerestaurants met prijzen tussen 120€ en 400€ per kom.
In de Chinese keizertijd werd haaienvinnensoep beschouwd als de “gouden schotel van de keizerlijke tafel”. De haai werd beschouwd als een exotisch, moeilijk te vangen dier dat alleen door de allerbeste koks kon worden bereid. In China werd haaienvinnensoep daarom beschouwd als een traditioneel statussymbool en een luxeproduct van de toenmalige kleine hogere klasse. Als gevolg van de voortschrijdende Chinese industrialisatie neemt de rijkdom van de hele bevolking echter toe. De hogere en middenklasse groeien. Bovendien is China het dichtstbevolkte land ter wereld met ongeveer 1,4 miljard inwoners (vanaf 2018). Als gevolg van deze ontwikkeling neemt ook de vraag naar haaienvinnensoep, die nog steeds als een statussymbool wordt beschouwd, snel toe.