Πρακτική «αφαίρεσης πτερυγίων καρχαρία»

Το «Finning» είναι μια βίαιη πρακτική που χρησιμοποιείται στην αλιεία στην ανοικτή θάλασσα. Μερικές φορές οι καρχαρίες αποτελούν είδος – στόχο στην αλιεία, αλλά όλο και περισσότερο το «Finning» ασκείται στο «ανεπιθύμητο παρεμπίπτων αλίευμα» της αλιείας τόνου και ξιφία. Αμέσως μετά τη σύλληψη των καρχαριών όλα τα πτερύγια αφαιρούνται και τα υπόλοιπα σώματα απορρίπτονται πίσω στη θάλασσα. Κατά τη διάρκεια αυτού του ακρωτηριασμού, τα ζώα έχουν τις αισθήσεις τους και καθώς δεν μπορούν πλέον να κολυμπήσουν, βυθίζονται στον πυθμένα όπου αιμορραγούν μέχρι θανάτου ήασφυκτιούν.

Το «Finning» είναι μια μη επιλεκτική μέθοδος αλιείας που δεν λαμβάνει υπόψη το είδος, το μέγεθος ή την ηλικία του καρχαρία. Μάλιστα, λόγω αυτής της μεθόδου «εξοικονόμησης χώρου» επί του σκάφους, μπορούν να αποθηκευτούν αξιοσημείωτα περισσότερα πτερύγια σε σχέση με  όταν μεταφέρεται ολόκληρο το σώμα του καρχαρία. Αυτό το παρεμπίπτων αλίευμα θεωρείται επίσης περιττό και άχρηστο, καθώς και όλα τα άλλα είδη που αλιεύονται μαζί με τους καρχαρίες στα αμέτρητα δολωμένα αγκίστρια των «παραγαδιών», που επιπλέουν μίλια στους ωκεανούς μας.

Κάθε χρόνο, περίπου 73 εκατομμύρια καρχαρίες πεθαίνουν αποκλειστικά για τα πτερύγια τους, τα οποία θεωρούνται εξαιρετικά επιθυμητά συστατικά στη σούπα πτερυγίων καρχαρία, ειδικά στην Ασία (Κίνα, Χονγκ Κονγκ, Ταϊβάν, Ταϊλάνδη) [1]

Παρότι, κάθε χρόνο, έως και 273 εκατομμύρια καρχαρίες πεθαίνουν στους ωκεανούς μας, οι ακριβείς αριθμοί παραμένουν εικασίες, καθώς υπάρχει έλλειψη αξιόπιστων δεδομένων και ο παγκόσμιος αριθμός μη αναφερόμενων περιπτώσεων παράνομης αλιείας είναι εξαιρετικά υψηλός. [2] Ως αποτέλεσμα αυτής της μαζικής υπερεκμετάλλευσης, το θαλάσσιο οικοσύστημα κινδυνεύει, καθώς οι καρχαρίες καθιστούν την ισορροπία στο οικοσύστημα μέσω του ρόλου τους ως κορυφαίοι θηρευτές.

[1] Wildaid, New WildAid Campaign Urges Thailand to Say No to Shark Fin at Weddings auf https://wildaid.org/pong-nawat-says-no-to-shark-fin-at-weddings/ (6.8.2019)
[2] IUCN Shark Specialist Group, Frequently Asked Questions: Sharks, Rays, and chimaeras; https://www.iucnssg.org/faqs.html

Γιατί τα πτερύγια αποτελούν εμπόρευμα;

Οι καρχαρίες κυκλοφορούν στους ωκεανούς του κόσμου για περισσότερα από 400 εκατομμύρια χρόνια. Σε αυτή την περίοδο, περισσότερα από 500 γνωστά είδη καρχαριών τελειοποίησαν την εξέλιξή τους ώστε να αποτελέσουν τους κορυφαίους θηρευτές της θάλασσας. Η αποστολή τους είναι να ρυθμίζουν άλλα ψάρια και τη θαλάσσια ζωή, παρέχοντας τους ανοσία σε ποικιλία ασθενειών.

Η λανθασμένη πεποίθηση πως αυτές οι εξελιγμένες, στον χρόνο, δυνάμεις μπορούν να μεταφερθούν στον άνθρωπο μέσω της κατανάλωσης καρχαρία αυξάνει περεταίρω τη ζήτηση για προϊόντα από καρχαρία: έτσι τα πτερύγια καρχαριών θεωρούνται εκλεκτό υλικό για τη σούπα από πτερύγια καρχαρία. Μάλιστα θεωρείται εκλεκτό έδεσμα σε Ασιατικούς γάμους, σε επιχειρηματικές εκδηλώσεις, σε γιορτές γενεθλίων και κάθε πιάτο μπορεί να κοστίσει μέχρι και μερικές εκατοντάδες ευρώ. Το πτερύγιο καρχαρία είναι από χόνδρο και κατά συνέπεια, είναι εντελώς άγευστο γι’ αυτό το «βελτιώνουν» με ζωμό κοτόπουλου..

Τα πτερύγια καρχαρία χρησιμοποιούνται επίσης στην παραδοσιακή ασιατική ιατρική: Ο χόνδρος καρχαρία θεωρείται θαυματουργή θεραπεία για τις διαταραχές διέγερσης και του καρκίνου, γι’ αυτό υπάρχει ακόμα ζήτηση για πτερύγια καρχαρία σε παραδοσιακά ασιατικά φαρμακεία.

Σε αντιπαράθεση με τα παραπάνω, τα επιστημονικά ευρήματα από διάφορες μελέτες έχουν επιβεβαιώσει πως το κρέας καρχαριών είναι εξαιρετικά επιβαρυμένο με μεθυλυδράργυρο. Ο  μεθυλυδράργυρος, ακόμη και σε μικρή ποσότητα, μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για τον άνθρωπο, γεγονός που αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα στην κατανάλωση πέραν των οικολογικών λόγων και για λόγους υγείας. [1]

[1] See e.g. Federal Environment Agency: Shark steaks – dangerous delicacies (in German) https://www.umweltbundesamt.at/aktuell/presse/lastnews/news2013/news_130211/ (6.8.2019) / Wildaid, 2018: Sharks in Crisis. https://wildaid.org/programs/sharks/ (6.8.2019)

Ποιοι είναι οι κύριοι καταναλωτές πτερυγίων καρχαρία;

Η πλειοψηφία των πτερυγίων καρχαρία προορίζονται για σχετικά λίγες περιοχές στην Ανατολική και Νότια Ασία, όπως την Κίνα, το Χονγκ Κόνγκ, Ταϊβάν, Σιγκαπούρη, Μαλαισία και Βιετνάμ.

Περισσότερο από το 50% του παγκόσμιου εμπορίου πτερυγίων καρχαρία γίνεται μέσω του Χονγκ Κόνγκ, αλλά μετά το 2011-2012 σημειώθηκε απότομη πτώση στις εισαγωγές πτερυγίων καρχαρία. Αυτό εξηγείται πιθανώς από μια μείωση στη ζήτηση και στον αποδεκατισμό των πληθυσμών καρχαριών. Κατά μέσο όρο, το Χονγκ Κονγκ επανεξάγει το 64,7% των εισαγόμενων πτερυγίων καρχαρία, με προορισμό στο παρελθόν κυρίως την Κίνα, ενώ από το 2008 κυρίως το Βιετνάμ. Αυτό οφείλεται στα λιγότερα έξοδα συσκευασίας στην οικονομικότερη μεταποίηση πτερυγίων καρχαρία, καθώς και στη φορολογία στο Βιετνάμ. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι τα πτερύγια καρχαρία μπορεί να εισάγονται παράνομα από το Βιετνάμ στην Κίνα, γεγονός που θα απλοποιούσε το εμπόριο ειδών που περιλαμβάνονται στη συνθήκη CITES (φαλαινοκαρχαρίας, καρχαρίας προσκυνητής, μεγάλος λευκός καρχαρίας, λευκόπτερος καρχαρίας, σφυροκέφαλος καρχαρίας, λείος σφυροκέφαλος καρχαρίας, μεγάλος σφυροκέφαλος καρχαρίας, Λάμνα, μεταξωτός καρχαρίας, καρχαρίας αλεπού Ειρηνικού, μεγαλόφθαλμος καρχαρίας αλεπού, κοινός καρχαρίας αλεπούς). [2] διότι τα στοιχεία δείχνουν ότι τα είδη που αναφέρονται στη συνθήκη CITES εισάγονται συχνά χωρίς άδεια. [3]

Νέα δεδομένα υποδεικνύουν ότι η αγορά πτερυγίων καρχαρία στην Ταϊλάνδη, τη Μαλαισία και την Ιαπωνία έχει αναπτυχθεί σημαντικά στο εμπόριο μικρότερων πτερυγίων καρχαρία τα οποία είναι χαμηλότερης αξίας. Το Χονγκ Κονγκ και η Κίνα εμπορεύονται κυρίως μεγάλα πτερύγια υψηλής αξίας.

[1] Dent, F. & Clarke, S., 2015. State of the global market for shark products. FAO technical paper.
[2] HoShea, K. & Wai LunTo, A., 2017. From boat to bowl: Patterns and dynamics of shark fin trade in Hong Kong ― implications for monitoring and management. Marine Policy, 07, pp. 330-339.
[3] Cardeñosa, D. et al., 2018. CITES-listed sharks remain among the top species in thecontemporary fin trade. Conservation Letters, 07.
[4] Dent, F. & Clarke, S., 2015. State of the global market for shark products. FAO technical paper.

Πτερύγια καρχαρία – ο χρυσός των θαλασσών

Η σούπα πτερυγίων καρχαρία δεν οφείλει τη δημοτικότητά της στην εξαιρετική της γεύση, καθώς ο ίδιος ο χόνδρινος ιστός είναι εντελώς άγευστος. Για τον λόγο αυτόν, το αποξηραμένο πτερύγιο μαγειρεύεται σε ζωμό κοτόπουλου, το οποίο δίνει στη σούπα τη γεύση.

Η σούπα πτερυγίων καρχαρία αποτελεί σύμβολο ευημερίας αλλά και ένδειξη σεβασμού και αναγνώρισης. Ανάλογα με το είδος του καρχαρία, τα πτερύγια έχουν διαφορετική τιμή ανά κιλό.

Τα πτερύγια των καρχαριών βαθέων υδάτων, για παράδειγμα, έχουν αξία περίπου 600 € / kg.
Έτσι τα πτερύγια είναι στην πραγματικότητα πιο πολύτιμα και από το ασήμι.
-Kg- Τιμή ασημιού = 435,64 € (11.07.19) –

Ο μεγαλύτερος καταναλωτής στον κόσμο στην Ασιατική αγορά είναι το Χονγκ Κονγκ. Εκεί μπορεί κάνεις να βρει σούπα πτερυγίων καρχαρία σε μενού πολυτελών εστιατορίων με τιμές που κυμαίνονται μεταξύ 120 € και 400 € ανά μερίδα.

Κατά την Κινέζικη αυτοκρατορική περίοδο, η σούπα πτερυγίων καρχαρία θεωρήθηκε ως «χρυσό πιάτο του αυτοκρατορικού τραπεζιού». Ο καρχαρίας θεωρούταν ένα εξωτικό, δυσεύρετο ζώο που μπορούσε να προετοιμαστεί μόνο από τους καλύτερους σεφ. Στην Κίνα, η σούπα πτερυγίων καρχαρία αποτελούσε για αυτόν τον λόγο παραδοσιακό σύμβολο υψηλής κοινωνικής τάξης και αλλά και πολυτέλεια της τότε μικρής ανώτερης τάξης. Ως αποτέλεσμα της συνεχούς βιομηχανοποίησης της Κίνας, ο πλούτος ολόκληρου του πληθυσμού αυξάνεται, άρα και η κοινωνική τάξη. Οι ανώτερες και μεσαίες τάξεις μεγαλώνουν. Επιπλέον, η Κίνα αποτελεί την πιο πυκνοκατοικημένη χώρα στον κόσμο με περίπου 1,4 δισεκατομμύρια ανθρώπους (από το 2018). Ως αποτέλεσμα αυτής της ανάπτυξης, η ζήτηση για σούπα πτερυγίων καρχαρία, η οποία εξακολουθεί να θεωρείται σύμβολο υψηλής κοινωνικής τάξης, αυξάνεται επίσης ραγδαία.